Wprowadzenie do stwardnienia rozsianego

Wprowadzenie do stwardnienia rozsianego

types of ms

Na stwardnienie rozsiane (SM) choruje około 2,5 miliona osób na całym świecie. Ze względu na to, że u każdego SM przebiega przebiega inaczej, nie istnieją ściśle określone reguły dotyczące tego, co oznacza dla pacjenta życie z tą chorobą. Wiemy jednak, że stwardnienie rozsiane to choroba neurologiczna uszkadzająca komórki w ośrodkowym układzie nerwowym (OUN), na który składa się mózg i rdzeń kręgowy. 

OUN to główne centrum kontroli ciała. Kontroluje on większość czynności organizmu, od oddychania do myślenia. Komórki ośrodkowego układu nerwowego, dzięki którym jest to możliwe, noszą nazwę neuronów (zwanych czasem komórkami nerwowymi). 

how aubagio works

 

Szybkie fakty

Przedstawimy teraz krótkie podsumowanie tego, co dzieje się z mózgiem w przebiegu SM. Poniżej znajdują się bardziej szczegółowe informacje. 

  • Stwardnienie rozsiane powoduje uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego (OUN) i sprawia, że sygnały są wolniej przekazywane przez komórki nerwowe
  • Ośrodkowy układ nerwowy kontroluje większość czynności wykonywanych przez ciało, dlatego osoby chore na SM mogą doświadczać wielu różnorodnych objawów
  • Objawy obejmują między innymi problemy z poruszaniem się, zaburzenia równowagi, problemy z widzeniem, skrajne zmęczenie i problemy z myśleniem, jednak jest to tylko kilka przykładów 
Rola układu odpornościowego

Prawidłowo działający układ odpornościowy pomaga organizmowi zwalczać bakterie, wirusy i inne obce substancje, które przedostają się do jego wnętrza. Stwardnienie rozsiane wywołuje zmiany w układzie odpornościowym, jednak obecnie nie wiadomo, dlaczego tak się dzieje. U osób chorych na SM część układu odpornościowego błędnie rozpoznaje własne komórki, zdrowe komórki obecne w OUN jako wrogie i zwraca się przeciwko nim. 

Ta nieprawidłowa odpowiedź uszkadza osłonkę otaczającą komórki nerwowe — zwaną mieliną.

Dlaczego uszkodzenie mieliny wywołuje objawy? 

W prawidłowych warunkach osłonka mielinowa pomaga sygnałom (czyli impulsom nerwowym) w szybkim przemieszczaniu się wzdłuż komórek nerwowych. Ten mądry system przekazywania informacji odpowiada za każdy wykonywany ruch, każde odczucie i każdą przychodzącą do głowy myśl.
 
Jednak kiedy mielina zostanie uszkodzona przez stwardnienie rozsiane, przekazywanie sygnałów wzdłuż komórek nerwowych jest spowolnione — podobnie jak w przypadku usunięcia izolacji z przewodów elektrycznych. Takie uszkodzenie wpływa na te bardzo ważne komunikaty (czyli impulsy nerwowe), które z dużym opóźnieniem informują inne części ciała, co robić – a to prowadzi do różnych objawów SM.

Gdy mielina otaczająca nerw zupełnie zaniknie, sygnał zostaje całkowicie zablokowany. Oznacza to, że może zostać przerwane przekazywanie sygnałów pomiędzy mózgiem a resztą ciała i to właśnie ostatecznie prowadzi do większego nasilenia różnych objawów stwardnienia rozsianego. Również z tego powodu objawy SM mogą być tak nieprzewidywalne, ponieważ nie wiadomo, które sygnały zostaną zakłócone. 

Poniżej przedstawiono schemat pokazujący możliwe zakłócenia przekazywania sygnałów nerwowych w przebiegu SM:

Introduction to MS nerve signals

Ogniska (zmiany) demielinizacyjne 

Obszary OUN, w których mielina została uszkodzona lub zanikła noszą nazwę zmian ognisk (zmian) demielinizacyjnych lub plak. Zależnie od lokalizacji zmiany ogniska demielinizacyjnego, objawy mogą występować lub nie. Na przykład zmiana ognisko demielinizacyjne pojawiające się lub umiejscowione w nerwie wzrokowym może powodować problemy ze wzrokiem, natomiast inne zmiany demielinizacyjne zlokalizowane w innych częściach OUN mogą dużo dłużej pozostawać niezauważone. Określa się je jako bezobjawowe (ciche) zmiany demielinizacyjne i tylko specjalna technika obrazowania medycznego o nazwie obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego (MRI) umożliwia ich wykrycie w ośrodkowym układzie nerwowym. 

Dowiedz się więcej na temat badań MRI tu.

Jakie są różnorodne objawy stwardnienia rozsianego?

Ze względu na to, że OUN kontroluje większość czynności wykonywanych przez ciało, osoby chore na SM mogą doświadczać wielu różnorodnych objawów. Warto zapamiętać, że u każdej osoby chorej na SM ogniska demielinizacyjne mogą pojawiać się w różnych miejscach, co sprawia, że każda choruje inaczej i zmaga się z innymi objawami tej choroby. Jest bardzo mało prawdopodobne, aby jedna osoba doświadczyła wszystkich poniższych objawów.

Niektóre z objawów fizycznych obejmują na przykład:

Introduction to MS - Symptoms

  • Skrajne zmęczenie (ogólne osłabienie)
  • Drętwienie i mrowienie
  • Zaburzenia widzenia 
  • Zaburzenia chodu i równowagi
  • Osłabienie i sztywność mięśni
  • Drżenie
  • Zaburzenia mowy i połykania
  • Zaburzenia czynności pęcherza moczowego i jelit
  • Zaburzenia funkcji seksualnych

U osób chorych na SM częste są także problemy z myśleniem i pamięcią (czasami klasyfikowane łącznie jako zaburzenia poznawcze. Niektóre zaburzenia poznawcze to np.  problemy z:

Introduction to cognitive problems

  • Uwagą 
  • Koncentracją
  • Rozwiązywaniem problemów 
Przydatne łącza

• www.msbrainhealth.org/report
• https://www.nbt.nhs.uk/our-services/a-z-services/bristol-avon-multiple-sclerosis-centre-brams/about-ms
• http://www.phmd.pl/api/files/view/544383.pdf
• https://journals.viamedica.pl/polski_przeglad_neurologiczny/article/viewFile/20038/15741

Referencje

MAT-PL-2002137-2.0-11/2022