Lekarz będzie monitorować, jak rozwija się u pacjenta stwardnienie rozsiane, co stanowi ważny element leczenia SM. Wiedza na temat tego, czy stan pacjenta pozostaje bez zmian czy się pogarsza jest szczególnie pomocna dla zrozumienia, na ile skuteczne jest leczenie. 

Szybkie fakty

Istnieje wiele sposobów na monitorowanie SM i postępu tej choroby wraz z upływem czasu (lub jej progresji) i można je podzielić na dwie kategorie:

1. Ocena  progresji SM na podstawie objawów SM
2. Ocena progresji SM na podstawie analizy zmian w  mózgu 

Zazwyczaj lekarz ocenia obie kategorie, aby uzyskać pełny obraz progresji SM. 

Monitorowanie stanu OUN w przebiegu SM

Obserwowanie, co dzieje się w mózgu stało się dużo łatwiejsze od momentu wynalezienia obrazowania metodą rezonansu magnetycznego (MRI). MRI to jedno z najbardziej użytecznych narzędzi do monitorowania stwardnienia rozsianego i określenia, na ile skuteczne jest leczenie. 

MRI działa dzięki wykorzystaniu silnego pola magnetycznego i fal radiowych w celu uzyskania szczegółowego obrazu mózgu i rdzenia kręgowego. 

Lekarz może wykonać badania obrazowe, aby ocenić wielkość liczbę i lokalizację  ognisk demielinizacyjnych w ośrodkowym układzie nerwowym. Dzięki porównaniu wyników badania MRI  z poprzednimi wynikami, lekarz może ustalić, czy stwardnienie rozsiane jest stabilne, czy aktywne oraz, co ważne, czy aktualne leczenie jest skuteczne.

Co dzieje się podczas badania MRI?

Podczas badania pacjent leży na łóżku, które wsuwa się do dużego tunelu otoczonego okrągłym magnesem. Ze względu na ten magnes pacjenci są proszeni o usunięcie metalowych przedmiotów, w tym biżuterii, kolczyków, aparatów słuchowych i protez zębowych. 

Pacjenci są także pytani, czy mają jakiekolwiek urządzenia medyczne, które zawierają metal, takie jak rozrusznik serca, miedziana wkładka wewnątrzmaciczna (intrauterine device, IUD), protezy stawów lub złamane kości połączone metalowymi śrubami lub gwoździami. Nie należy jednak się martwić, ponieważ obecność metalu nie musi oznaczać, że nie można wykonać badania MRI. Personel medyczny oceni, czy można kontynuować procedurę i może zastosować środki ostrożności niezbędne do zapewnienia bezpieczeństwa. 

Przed badaniem obrazowym lub w jego trakcie pacjent może otrzymać zastrzyk z pewnym płynem, który umożliwia zobaczenie podczas badania aktywnych ognisk (zmian) demielinizacyjnych. Ten płyn to rodzaj środka kontrastowego zawierającego gadolin. W przypadku obawy przed zastrzykami pacjent może poinformować o tym lekarza, który może zastosować odpowiednie środki, które umożliwią łatwiejszy przebieg badania i uspokoją pacjenta. Warto poinformować technika wykonującego badanie jeśli pacjentka jest w ciąży lub podejrzewa, że jest w ciąży, albo jeśli karmi piersią.

Wykonanie wszystkich zdjęć zajmie około 30 minut do godziny. Mimo dużego hałasu, który może towarzyszyć pacjentowi podczas badania technik powinien słyszeć pacjenta, w związku z tym można z nim rozmawiać. Gdy urządzenie będzie wykonywać zdjęcia, technik poprosi pacjenta, aby w miarę możliwości się nie poruszał, co pozwoli uzyskać wyraźny obraz. W przypadku obaw związanych z leżeniem w skanerze można poinformować o nich technika, który może zastosować odpowiednie środki ułatwiające przebieg badania.

Porady dotyczące tego, jak spokojnie przejść badanie MRI

Dla niektórych osób badanie MRI może być trudnym doświadczeniem. Leżenie nieruchomo w chłodnym pokoju i dosyć ograniczonej przestrzeni może powodować dyskomfort. Problem ten może być jeszcze większy, jeżeli pacjent cierpi na sztywność mięśni i odczuwa ból, pozostając zbyt długo w jednej pozycji. 

Zachęcamy do podzielenia się obawami z technikiem wykonującym MRI, ponieważ może on ułatwić to doświadczenie, na przykład dzieląc badanie na krótsze etapy. Jeżeli badanie MRI budzi u pacjenta niepokój, można zastosować pewne techniki relaksacji, które mogą ułatwić przebieg badania; więcej na temat uważności i relaksacji można przeczytać tutaj. [Łącze do: Strony dotyczącej uważności i relaksacji]. 

Skanery MRI to duże urządzenia, często umieszczane w dużych pomieszczeniach, w których może być dosyć zimno, dlatego warto założyć na wizytę ciepłe ubranie — należy jednak pamiętać, aby nie miało ono metalowych elementów, np.: zamków ani guzików. 

Rozmowa z lekarzem na temat badania obrazowego

Po zakończeniu badania MRI lekarz otrzyma zdjęcia i może omówić wyniki z pacjentem na nadchodzącej wizycie. Dzięki tym zdjęciom lekarz będzie mógł ocenić różne objawy uszkodzenia, w tym:

• Liczbę i wielkość ognisk demielinizacyjnych
• Lokalizację ognisk demielinizacyjnych 
• Czy zmiany demielinizacyjne są aktywne 
• Stopień atrofii mózgu (zanikaniu), jednak aby to zmierzyć niezbędny jest specjalny protokół badania i oprogramowanie co nie jest jeszcze powszechnie dostępne 

Badania MRI są szczególnie ważne, ponieważ umożliwiają wykrycie ognisk demielinizacyjnych powiązanych z występującymi objawami oraz wszelkich bezobjawowych ognisk demielinizacyjnych, które mogą być obecne nawet gdy pacjent czuje się dobrze i nie doświadcza objawów ani rzutów choroby.

Referencje

• MRI Scan – How is it performed? Materiał dostępny pod adresem: http://www.nhs.uk/Conditions/MRI-scan/Pages/How-is-it-performed.aspx. Ostatni dostęp: październik 2017 r.
• www.msbrainhealth.org/report 
• https://journals.viamedica.pl/polski_przeglad_neurologiczny/article/viewFile/20038/15741
   

MAT-PL-2002137-2.0-11/2022