Słownik pojęć

Słownik pojęć
Niepokój

Stałe martwienie się ważniejszymi i mniej ważnymi sprawami, które zaburza codzienne funkcjonowanie, w tym obowiązki zawodowe, szkolne lub sen. Niepokój może niszczyć relacje międzyludzkie i radość życia, ale można sobie z nim radzić poprzez zmiany dotyczące stylu życia, poradnictwo i/lub leczenie.

Ośrodkowy układ nerwowy (OUN)

OUN składa się z mózgowia i rdzenia kręgowego, osłoniętych trzema osłonami, zwanymi oponami (twardówka, pajęczynówka i naczyniówka) oraz strukturami kostnymi (kości czaszki i kręgi kręgosłupa). Zadaniem ośrodkowego układu nerwowego jest koordynowanie czynności życiowych organizmu w oparciu o docierające do niego w postaci pobudzeń informacje.

Przewlekły

Utrzymujący się długotrwale lub stale nawracający. Stwardnienie rozsiane (SM) jest przewlekłą chorobą. Inne choroby przewlekłe obejmują na przykład choroby układu krążenia i cukrzycę.

Zdolności poznawcze

Zdolności poznawcze odnoszą się do procesów uczestniczących w przetwarzaniu informacji, uczeniu się i rozumieniu rzeczy. Procesy te obejmują: pamięć, myślenie, przetwarzanie informacji, uwagę i koncentrację.

Terapia poznawczo-behawioralna (CBT)
 

Jest to rodzaj psychoterapii, która może pomóc w radzeniu sobie z problemami, ułatwiając zrozumienie i zmianę sposobu myślenia i zachowania. Może pomóc w przypadku takich problemów jak niepokój i depresja.

Poradnictwo

Rodzaj psychoterapii — pacjent może poufnie omówić swoje samopoczucie z terapeutą i może on zasugerować sposoby pomocne w radzeniu sobie z pewnymi problemami, takimi jak niepokój.

Kortykosteroidy

Leczenie stosowane w przypadku różnych chorób. W przypadku SM są głównie stosowane do leczenia rzutów choroby. Może pomóc w zmniejszeniu stanu zapalnego i supresji (zahamowaniu) układu odpornościowego.

Układ odpornościowy

Układ organizmu, który odróżnia wszystkie obce cząsteczki w organizmie i chroni go przed infekcjami oraz obcymi patogenami. Układ immunologiczny ma na celu ochronę organizmu przed wieloma chorobami, poprzez identyfikację i likwidowanie czynników patogennych i komórek nowotworowych.

Stan zapalny

W prawidłowych warunkach stan zapalny to reakcja organizmu na uraz lub infekcję. Stan zapalny to jeden ze sposobów zwalczania przez organizm obcych substancji takich jak bakterie i wirusy, a także pozbywania się obumierających komórek. Jeżeli stan zapalny występuje w momencie, w którym nie powinien, może wywoływać uszkodzenia - tak jak w przebiegu SM.

Zmiany/ogniska demielinizacyjne

SM jest przewlekłą chorobą, która charakteryzuje się obecnością w układzie nerwowym licznych nieprawidłowych ognisk. W ogniskach tych dochodzi do uszkodzenia tkanki nerwowej, w tym osłonki włókien nerwowych, czyli mieliny i dlatego te ogniska nazywane są demielinizacyjnymi. .
Obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego (MRI)

Podczas obrazowania metodą rezonansu magnetycznego (MRI) przy użyciu pola magnetycznego i fal radiowych tworzone są szczegółowe obrazy narządów i tkanek organizmu. MRI obrazuje struktury mózgu i rdzenia kręgowego, aby pomóc w rozpoznaniu stwardnienia rozsianego.

Stwardnienie rozsiane

Przewlekła choroba autoimmunologiczna zajmująca ośrodkowy układ nerwowy (OUN). W przebiegu stwardnienia rozsianego, następuje patologiczny proces, który atakuje mielinę i blokuje i/lub opóźnia przekazywanie informacji z komórek nerwowych.

Mielina (osłonka mielinowa)

Osłonka mielinowa otacza większość wypustek ciał komórek nerwowych, których zadaniem jest skuteczne przekazywanie impulsów. 

Nerw wzrokowy

Nerw przekazujący obrazy z siatkówki do mózgu.

Pozagałkowe zapalenie nerwu wzrokowego

Choroba, która występuje, gdy nerw wzrokowy zostaje objęty procesem demielinizacji, czyli uszkodzenia osłonki mielinowej. Może to prowadzić do następujących objawów: zamazany obraz lub mroczki w polu widzenia, kolory wydają się ciemniejsze lub wyblakłe, rozbłyski światła podczas poruszania oczami i ból, zwłaszcza podczas ruchów gałek ocznych.

Rzut

Nazwa zdarzenia, podczas którego pojawiają się nowe objawy postaci rzutowo-remisyjnej SM (RRMS), lub wcześniejsze objawy nasilają się w tym samym lub nowym obszarze ciała przez okres minimum 24 godzin lub dłuższy. Rzuty mogą być także określane jako nawroty, zaostrzenia, pogorszenie, ostre epizody lub zdarzenia kliniczne.

Remisja

Okres zmniejszonej aktywności choroby lub całkowitego cofnięcia się jej objawów.

Remielinizacja

Naprawa utraconej lub uszkodzonej mieliny. Brak możliwości naprawy mieliny i zastąpienia utraconych komórek nerwowych może wywoływać niepełnosprawność.

Rdzeń kręgowy

Część ośrodkowego układu nerwowego (OUN)  przewodząca impulsy nerwowe pomiędzy mózgowiem a układem obwodowym. Rdzeń kręgowy umieszczony jest w biegnącym w kręgosłupie kanale kręgowym.

Referencje

•    Glossary (cognition). Materiał dostępny pod adresem: http://www.apa.org/research/action/glossary.aspx?tab=3. Ostatni dostęp: październik 2017 r.
•    Types of talking therapies. Materiał dostępny pod adresem: https://www.alzheimers.org.uk/download/downloads/id/3419/talking_therapies_including_counselling_psychotherapy_and_cbt.pdf. Ostatni dostęp: październik 2017 r. 
•    Stępień A., Neurologia, Tom I-III, 2019, Medical Tribune Polska, Wyd. 2
•    Kozubski W., Liberski P. P., Neurologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2014.
•    Zakrzewska-Pniewska B., Stwardnienie rozsiane – nowy poradnik dla pacjenta, Termedia, Poznań 2010, Wyd. 1

MAT-PL-2002137-2.0-11/2022