Słownik pojęć
- Niepokój
-
Stałe martwienie się ważniejszymi i mniej ważnymi sprawami, które zaburza codzienne funkcjonowanie, w tym obowiązki zawodowe, szkolne lub sen. Niepokój może niszczyć relacje międzyludzkie i radość życia, ale można sobie z nim radzić poprzez zmiany dotyczące stylu życia, poradnictwo i/lub leczenie.
- Ośrodkowy układ nerwowy (OUN)
-
OUN składa się z mózgowia i rdzenia kręgowego, osłoniętych trzema osłonami, zwanymi oponami (twardówka, pajęczynówka i naczyniówka) oraz strukturami kostnymi (kości czaszki i kręgi kręgosłupa). Zadaniem ośrodkowego układu nerwowego jest koordynowanie czynności życiowych organizmu w oparciu o docierające do niego w postaci pobudzeń informacje.
- Przewlekły
-
Utrzymujący się długotrwale lub stale nawracający. Stwardnienie rozsiane (SM) jest przewlekłą chorobą. Inne choroby przewlekłe obejmują na przykład choroby układu krążenia i cukrzycę.
- Zdolności poznawcze
-
Zdolności poznawcze odnoszą się do procesów uczestniczących w przetwarzaniu informacji, uczeniu się i rozumieniu rzeczy. Procesy te obejmują: pamięć, myślenie, przetwarzanie informacji, uwagę i koncentrację.
- Terapia poznawczo-behawioralna (CBT)
-
Jest to rodzaj psychoterapii, która może pomóc w radzeniu sobie z problemami, ułatwiając zrozumienie i zmianę sposobu myślenia i zachowania. Może pomóc w przypadku takich problemów jak niepokój i depresja.
- Poradnictwo
-
Rodzaj psychoterapii — pacjent może poufnie omówić swoje samopoczucie z terapeutą i może on zasugerować sposoby pomocne w radzeniu sobie z pewnymi problemami, takimi jak niepokój.
- Kortykosteroidy
-
Leczenie stosowane w przypadku różnych chorób. W przypadku SM są głównie stosowane do leczenia rzutów choroby. Może pomóc w zmniejszeniu stanu zapalnego i supresji (zahamowaniu) układu odpornościowego.
- Układ odpornościowy
-
Układ organizmu, który odróżnia wszystkie obce cząsteczki w organizmie i chroni go przed infekcjami oraz obcymi patogenami. Układ immunologiczny ma na celu ochronę organizmu przed wieloma chorobami, poprzez identyfikację i likwidowanie czynników patogennych i komórek nowotworowych.
- Stan zapalny
-
W prawidłowych warunkach stan zapalny to reakcja organizmu na uraz lub infekcję. Stan zapalny to jeden ze sposobów zwalczania przez organizm obcych substancji takich jak bakterie i wirusy, a także pozbywania się obumierających komórek. Jeżeli stan zapalny występuje w momencie, w którym nie powinien, może wywoływać uszkodzenia - tak jak w przebiegu SM.
- Zmiany/ogniska demielinizacyjne
-
SM jest przewlekłą chorobą, która charakteryzuje się obecnością w układzie nerwowym licznych nieprawidłowych ognisk. W ogniskach tych dochodzi do uszkodzenia tkanki nerwowej, w tym osłonki włókien nerwowych, czyli mieliny i dlatego te ogniska nazywane są demielinizacyjnymi. . - Obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego (MRI)
-
Podczas obrazowania metodą rezonansu magnetycznego (MRI) przy użyciu pola magnetycznego i fal radiowych tworzone są szczegółowe obrazy narządów i tkanek organizmu. MRI obrazuje struktury mózgu i rdzenia kręgowego, aby pomóc w rozpoznaniu stwardnienia rozsianego.
- Stwardnienie rozsiane
-
Przewlekła choroba autoimmunologiczna zajmująca ośrodkowy układ nerwowy (OUN). W przebiegu stwardnienia rozsianego, następuje patologiczny proces, który atakuje mielinę i blokuje i/lub opóźnia przekazywanie informacji z komórek nerwowych.
- Mielina (osłonka mielinowa)
-
Osłonka mielinowa otacza większość wypustek ciał komórek nerwowych, których zadaniem jest skuteczne przekazywanie impulsów.
- Nerw wzrokowy
-
Nerw przekazujący obrazy z siatkówki do mózgu.
- Pozagałkowe zapalenie nerwu wzrokowego
-
Choroba, która występuje, gdy nerw wzrokowy zostaje objęty procesem demielinizacji, czyli uszkodzenia osłonki mielinowej. Może to prowadzić do następujących objawów: zamazany obraz lub mroczki w polu widzenia, kolory wydają się ciemniejsze lub wyblakłe, rozbłyski światła podczas poruszania oczami i ból, zwłaszcza podczas ruchów gałek ocznych.
- Rzut
-
Nazwa zdarzenia, podczas którego pojawiają się nowe objawy postaci rzutowo-remisyjnej SM (RRMS), lub wcześniejsze objawy nasilają się w tym samym lub nowym obszarze ciała przez okres minimum 24 godzin lub dłuższy. Rzuty mogą być także określane jako nawroty, zaostrzenia, pogorszenie, ostre epizody lub zdarzenia kliniczne.
- Remisja
-
Okres zmniejszonej aktywności choroby lub całkowitego cofnięcia się jej objawów.
- Remielinizacja
-
Naprawa utraconej lub uszkodzonej mieliny. Brak możliwości naprawy mieliny i zastąpienia utraconych komórek nerwowych może wywoływać niepełnosprawność.
- Rdzeń kręgowy
-
Część ośrodkowego układu nerwowego (OUN) przewodząca impulsy nerwowe pomiędzy mózgowiem a układem obwodowym. Rdzeń kręgowy umieszczony jest w biegnącym w kręgosłupie kanale kręgowym.
- Referencje
-
• Glossary (cognition). Materiał dostępny pod adresem: http://www.apa.org/research/action/glossary.aspx?tab=3. Ostatni dostęp: październik 2017 r.
• Types of talking therapies. Materiał dostępny pod adresem: https://www.alzheimers.org.uk/download/downloads/id/3419/talking_therapies_including_counselling_psychotherapy_and_cbt.pdf. Ostatni dostęp: październik 2017 r.
• Stępień A., Neurologia, Tom I-III, 2019, Medical Tribune Polska, Wyd. 2
• Kozubski W., Liberski P. P., Neurologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2014.
• Zakrzewska-Pniewska B., Stwardnienie rozsiane – nowy poradnik dla pacjenta, Termedia, Poznań 2010, Wyd. 1