Wszyscy w miarę upływu lat doświadczamy wielu różnych zmian. Zmieniający się wygląd, mniej sił i mniejsza sprawność, trudności z poruszaniem się, problemy z pamięcią oraz stopniowe pogarszanie się wzroku i słuchu, to tylko niektóre ze zmian fizycznych i psychicznych, których możemy doświadczać1. Z biegiem lat rośnie także prawdopodobieństwo wystąpienia związanych z wiekiem schorzeń, takich jak choroby zapalne stawów, nadciśnienie tętnicze, osteoporoza (powodująca osłabienie i kruchość kości) oraz problemy z sercem1.
Nawet dla osób niechorujących na SM dostosowanie się do tych zmian może być trudne. Natomiast chorzy żyjący z SM mogą zastanawiać się, jak choroba będzie się rozwijać w miarę upływu czasu i jak może wpływać na nią proces starzenia. U większości starszych osób ze stwardnieniem rozsianym choroba ma charakter postępujący: progresja następuje stopniowo od czasu rozpoznania (pierwotnie postępujące SM) lub choroba rozwija się z postaci rzutowo-remisyjnej (wtórnie postępujące SM).
W rezultacie osoby ze stwardnieniem rozsianym muszą stawiać czoła nie tylko zmianom związanym z wiekiem, lecz także objawom SM powoli pogarszającym się z biegiem czasu. To dodatkowe wyzwanie nasila skutki istniejących już objawów SM – w rezultacie radzenie sobie z nimi w miarę upływu lat staje się trudniejsze1. Dodatkowym utrudnieniem może być odróżnienie objawów starzenia się od symptomów SM1.
Dlatego ważne jest, aby aby o wszystkich dodatkowych objawach rozmawiać z lekarzem, by potencjalne schorzenia związane z wiekiem nie zostały przeoczone i były na czas odpowiednio leczone.
Stwardnienie rozsiane jest chorobą autoimmunologiczną, a populacja chorych jest coraz starsza. Wpływ starzenia się na układ odpornościowy jest więc ważnym obszarem badań dla naukowców próbujących lepiej zrozumieć SM i sposoby jego leczenia. Badania wykazały, że osoby chorujące na stwardnienie rozsiane doświadczają związanych z wiekiem zmian immunologicznych, bowiem ich układ odpornościowy przedwcześnie się starzeje2,3.
[Wskazówka: W przebiegu choroby autoimmunologicznej organizm z nieznanych przyczyn atakuje własne tkanki tak, jakby były obcymi substancjami, takimi jak bakterie i wirusy4]
Warto zauważyć, że starzenie się układu odpornościowego może zwiększać ryzyko infekcji – które z kolei mogą wywołać pogorszenie objawów SM5,6. Dlatego dobrze jest zdawać sobie sprawę z rosnącego z wiekiem ryzyka zakażeń i podejmować kroki, aby w miarę możliwości zapobiegać infekcjom6. Proste czynności, tj. mycie rąk i higiena, bycie na bieżąco ze wszystkimi zalecanymi szczepieniami, mogą pomóc zmniejszyć ryzyko i zadbać o zdrowie6.
Starzenie się często jest przedstawiane w negatywnym świetle, a przecież wiąże się ono także z większą mądrością i doświadczeniem życiowym. Jest tak szczególnie w przypadku osób ze stwardnieniem rozsianym, które przez lata miały czas, aby dowiedzieć się więcej o swojej chorobie i znaleźć najbardziej odpowiednie sposoby radzenia sobie z nią. Kluczowe korzyści ze starzenia się ze stwardnieniem rozsianym to1:
- Lepsza zdolność samodzielnego radzenia sobie z objawami
- Lepsze zrozumienie własnego SM – kiedy odpocząć lub poprosić o pomoc
- Lepsze zrozumienie SM przez rodzinę i przyjaciół
Zawsze jest dobry czas, aby zacząć wprowadzać w życie dobre nawyki, które sprawią, że łatwiej będzie przechodzić przez naturalny proces starzenia się. Poniżej podpowiadamy, co można zrobić, aby poprawić swój styl życia i ograniczyć wpływ starzenia się na stan zdrowia.
Jeśli masz wrażenie, że poniższe sugestie są zbyt przytłaczające, nie musisz wypróbowywać ich wszystkich naraz. Wybierz tę z nich, z którą czujesz się komfortowo i stopniowo wprowadzaj kolejne zdrowe nawyki do codziennego życia.
Dobrze się odżywiaj1
- Zdrowy i zbilansowany jadłospis jest ważny nie tylko dla osób z SM, lecz dla nas wszystkich, aby utrzymać dobre zdrowie i zachować energię. Zaplanuj dietę ubogą w tłuszcze nasycone, z dużą ilością owoców, warzyw i tłustych ryb. Być może trudno jest całkowicie uniknąć potraw tłustych, słodkich i słonych, ale staraj się je możliwie jak najbardziej ograniczać. I nie zapomnij pić dużo wody, aby dbać o nawodnienie organizmu!
Dbaj o aktywność fizyczną1
-
Bez obaw! Pozostawanie aktywnym niekoniecznie oznacza codzienne pokonywanie biegiem 10 kilometrów. Pewien zakres ćwiczeń każdego dnia jest jednak ważny zarówno dla zdrowia fizycznego, jak i psychicznego. Zacznij od wprowadzenia aktywności fizycznej do planu dnia – rodzaj i poziom ćwiczeń będzie zależeć od wieku i tego, jak stwardnienie rozsiane wpływa na Twoją mobilność. Mogą to jednak być tak proste zajęcia jak praca w ogrodzie, spacer lub łagodne ćwiczenia jogi czy pilates.
Sprawdź nasze ćwiczenia z pilatesu!
Pielęgnuj kontakty towarzyskie1
- Pozostawanie w kontakcie z przyjaciółmi i rodziną ma kluczowe znaczenie dla zdrowia psychicznego. Utrzymywanie relacji towarzyskich może pomóc w utrzymaniu zdrowia mózgu, a osoby bliskie zawsze mogą wesprzeć rozmową na różne tematy i pomóc spojrzeć na nasze problemy z innej perspektywy. Jeśli chcesz nawiązać kontakt z podobnie myślącymi osobami, spróbuj wolontariatu w lokalnej społeczności lub dołącz do grup zrzeszających ludzi o tych samych zainteresowaniach. Dołącz do naszej grupy na Facebooku.
Zaplanuj przyszłość1
- Obawy o przyszłość dotyczą niemalże każdego z nas, dlatego, ale pomocne może okazać się poczucie pewnej kontroli nad tym, co ma nadejść. Spróbuj zaplanować potencjalne sytuacje, które są dla Ciebie źródłem obaw. Możliwe jest, że w ogóle do nich nie dojdzie, ale zaplanowanie, jak sobie z nimi poradzić, powinno zapewnić psychiczną ulgę.
Wiemy, że nie zawsze łatwo jest zastanawiać się z wyprzedzeniem, ale ważne jest, aby dysponować wszystkimi informacjami potrzebnymi do zaplanowania możliwie jak najbardziej pomyślnej przyszłości! Jeśli obawiasz się wpływu starzenia na stwardnienie rozsiane lub tego, jak SM może ewoluować w czasie, porozmawiaj ze swoim lekarzem lub pielęgniarką ds. SM. Mogą oni pomóc rozwiać obawy i zapewnić Ci niezbędne wsparcie.
- MS Trust – Aging and MS. Available at: https://mstrust.org.uk/news/views-and-comments/ageing-and-ms. Accessed September 2022.
- Dema M et al. Autoimmun Rev. 2021; 20(9): 102893.
- Zuroff L et al. EBioMedicine. 2022; 82: 104179.
- MS Trust – Autoimmunity. Available at: https://mstrust.org.uk/a-z/autoimmunity. Accessed September 2022.
- Ibáñez A O et al. Neurología. 2020; S0213-4853(20)30226-7.
- Medical News Today – Managing multiple sclerosis exacerbations. Available at: https://www.medicalnewstoday.com/articles/311427. Accessed September 2022.