Problemy z mową
U 40-50% osób chorych na SM w pewnym momencie ich choroby pojawiają się zaburzenia mowy. Problemy z mową mogą się pojawiać i znikać w ciągu dnia i mogą się pojawiać podczas rzutu. Zmiany mowy są często łagodne i nie przeszkadzają w byciu zrozumianym. 
Problemy z mową mogą obejmować: 

• Niewyraźną lub wolniejszą mowę
• Osłabienie głosu i zmniejszenie siły głosu
• Długie przerwy pomiędzy słowami
• Trudności ze znalezieniem odpowiednich słów  

Problemy z przełykaniem
Problemy z przełykaniem, zwane czasami dysfagią, występują u około jednej trzeciej osób chorych na SM. Problemy z przełykaniem mogą obejmować:

• Trudności z żuciem
• Utykanie pokarmu w gardle
• Refluks pokarmów lub napojów
• Uczucie wolnego przemieszczania się pokarmu w dół
• Kaszel podczas jedzenia lub po jedzeniu
• Nadmierne wytwarzanie śliny

Postępowanie w przypadku problemów z mową

Pacjent może zostać skierowany do logopedy, który spróbuje ustalić, na czym dokładnie polega problem z mową. Sztywność lub skurcze mięśni mogą wywołać problemy z mową; mogą być dostępne metody leczenia mogące pomóc w leczeniu tych objawów. Terapeuta może nauczyć pacjenta szeregu ćwiczeń, które mogą wzmocnić pewne mięśnie lub poprawić ruchy żuchwy, języka lub warg. Może on także pomóc w znalezieniu łatwiejszych sposobów wypowiadania słów, na przykład poprzez używanie krótszych fraz.
 
Oto kilka wskazówek, które mogą być pomocne:

• Korzystaj z technologii — spróbuj zwiększyć głośność w swoim telefonie, a gdy nie czujesz się na siłach mówić, używaj poczty elektronicznej lub SMS-ów
• Nie próbuj konkurować z innymi hałasami — gdy musisz coś powiedzieć, ścisz telewizor lub radio
• Upewnij się, że osoba, do której mówisz, jest w pełni nastawiona na słuchanie 
• Nie martw się, gdy musisz powtarzać swoje słowa
• Gdy to możliwe, próbuj komunikować się bezpośrednio, mowa ciała może istotnie pomóc
• Jeżeli nie możesz znaleźć słowa, zapisz, co chcesz powiedzieć i wróć do tego później
• Danie sobie więcej czasu może pomóc w znalezieniu odpowiedniego słowa i ułatwić innym zrozumienie tego, co się mówi

Postępowanie w przypadku zaburzeń przełykania

W przypadku problemów z przełykaniem pacjent może także zostać skierowany do logopedy. Ze względu na to, że przełykanie jest dosyć skomplikowanym procesem, spróbuje on ustalić, co nie pracuje prawidłowo i zasugeruje sposoby, które mogą pomóc. Mogą one obejmować:

• Utrzymywanie właściwej postawy podczas jedzenia i przez 30 minut po jedzeniu
• Jedzenie w przyjemnej atmosferze, aby pomóc mięśniom lepiej pracować
• Brak pośpiechu — powolne jedzenie może pomóc w skoncentrowaniu się
• Dokładne przeżuwanie
• Popijanie kolejnych kęsów
• Unikanie mówienia podczas jedzenia
• Stosowanie pokarmów o odpowiedniej konsystencji

Przydatne łącza

• Speech. MS Society UK. Materiał dostępny pod adresem: https://www.mssociety.org.uk/what-is-ms/signs-and-symptoms/speech. Ostatni dostęp: październik 2017 r.
• Speech difficulties. MS Society UK. Materiał dostępny pod adresem: https://www.mssociety.org.uk/ms-resources/speech-difficulties-booklet. Ostatni dostęp: październik 2017 r. 
• Swallowing problems in MS. MS Society UK. Materiał dostępny pod adresem: https://www.mssociety.org.uk/what-is-ms/signs-and-symptoms/swallowing/about-swallowing-problems. Ostatni dostęp: październik 2017 r.
• Managing speech problems. MS Society UK. Materiał dostępny pod adresem: https://www.mssociety.org.uk/what-is-ms/signs-and-symptoms/speech/managing-speech-problems. Ostatni dostęp: październik 2017 r.
• Managing swallowing problems. MS Society UK. Materiał dostępny pod adresem: https://www.mssociety.org.uk/what-is-ms/signs-and-symptoms/swallowing/managing-swallowing-problems. Ostatni dostęp: październik 2017 r.